Türk'ün eski devirlerde ilim semâsında bu vâdide parlamış yıldızları da vardır.
Okumayan, araştırmayan bazı güruhlarca ifade edildiği gibi değildir Türk tarihi, yıllarca batılı tarihçilerce üstü örtülmeye çalışılan Türk medeniyetinin birçok ilim, bilim adamı vardır.Türk'ün eski devirlerinde ilim semâsında bu vâdide parlamış yıldızları da vardır, araştırılmalı öğrenilmelidir.
1- Buhâralı İbni Sinâ; Arab, Acem, Yunan Türk lisânlarına vâkıf ve ikiyüzden fazla eserin sâhibi olan bu zâtın Tıb ve Fizik'e dâir adlı latinceye tercüme olunan kitabı 18nci asra kadar Avrupa dâr-ul fünûnlarında okunmuşdur.
2- Fârâbî (Vefat 339) Bu dâhî Türkistan'ın Fârâb kasabasındandır. Aristo'nun hikemî eserlerini Arablar beyninde neşr eden zâtdır. Seksen kadar fennî eseri var, Şerh-i Oklides, Şerh-i kütüb-ü Aristo, Kitâb-ul Mûsikî adlı teellüfâtı meşhûrdur. Musikîşinâs Fârâbî kânûn denen çalgının mûcididir.
3- Ebu Ma'şer Belhî İslâmâbad'da [..]relerin harekâtına dâir ilk cedveli tertîb eden Türk'dür.
4- Fergânî (226 vefâtı) Sincar'da Nısf-un Nehâr Dâiresini alanlardan biridir.
5- Ali Kuşcu Türk İslam feylesoflarından ve coğrafya(cı)larındandır. Çin'e dâir eserleri ile arz ve tûl derecelerinin tashîhine âmil olmuşdur.
6- Şemseddin Semerkandî. Hendesesiyle meşhûrdur.
7- Uluğ Bey (823 vefâtı) Meşhur hey'et-i şinâsdır(?). Semerkand'da rasadhâne yapdırmışdır. İlim hey'êti Oksford'da tab' ve bir çok Avrupa lisânlarına tercüme olunmuşdur.
8- Ebu Nasr Cevherî. Bu Türk Arabca bir lügat yapmış ve Arab'a (Lügatinizi bir ecnebîden öğreniniz) diye takdîm etmişdir.
Edirne Milli Gazete Sayı : 1 Sayfa : 1 03 Ağustos 1927
